By lepiej poznać naszą historię...

Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego wraz z Katedrą Geomorfologii i Paleogeografii Uniwersytetu Łódzkiego w dniu 21 kwietnia 2015 r. po 50 latach od poprzednich badań rozpoczął I etap nowych badań archeologicznych na terenie grodziska w Rozprzy oraz jego najbliższego otoczenia, który potrwa do 15 maja 2015.

Realizacja etapu II planowana jest jesienią - od 1 września do 31 października 2015 roku.

 

            Planowane prace będą miały charakter zarówno nieinwazyjny, a więc nienaruszający powierzchni gruntu i niewpływający w żaden sposób na jego użytkowanie, jak też inwazyjny, a więc wiążący się z koniecznością przeprowadzenia wykopalisk.

Prace nieinwazyjne obejmą: prospekcję geofizyczną, pozwalającą na rejestrowanie obiektów archeologicznych bez konieczności przeprowadzania wykopalisk, badania powierzchniowe polegające na rejestrowaniu materiału zabytkowego zalegającego na powierzchni oraz badania fosforowe, geologiczne
i geomorfologiczne, które wymagają przeprowadzenia serii odwiertów, przy użyciu ręcznej sondy geologicznej. Prace te pozwalają uzupełnić naszą wiedzę o dawnym osadnictwie w rejonie Rozprzy.

Prace nieinwazyjne muszą być uzupełnione o badania wykopaliskowe. Prowadzone będą z zastosowaniem narzędzi ręcznych, a pozyskiwany urobek podlegał będzie przesiewaniu lub przepłukiwaniu na sitach i składowaniu na hałdach. Po zakończeniu prac wykopaliskowych teren zostanie przywrócony do pierwotnego stanu zgodnie z sugestia użytkowników gruntu

            Badania archeologiczne na grodzisku w Rozprzy i w jego okolicy były prowadzone w latach 1963-1966 pod kierownictwem Aldony Chmielowskiej. Pozwoliły one na określenie chronologii obiektu na okres między IX a XIV wiekiem oraz pozyskanie wielu interesujących informacji związanych z jego funkcjonowaniem oraz szeregu zabytków: naczyń ceramicznych, przedmiotów codziennego użytku i militariów. Wskazują one na szczególne znaczenie obiektu w okresie średniowiecza.

Dzięki badaniom nieinwazyjnym przeprowadzonym w 2013 roku udało się uzyskać nowe informacje dotyczące pierwotnej formy grodziska oraz jego zaplecza osadniczego. Zidentyfikowano zewnętrzny, dookolny wał oraz drugi człon obiektu (podgrodzie), a także ślady grobli prowadzącej do grodziska od zachodu. Ich wyniki okazały się niezwykle interesujące, ale wyłoniły szereg pytań, na które pragnęlibyśmy uzyskać odpowiedzi. Dlatego też powstał nowy, znacznie rozszerzony program badawczy, który uzyskał wsparcie Narodowego Centrum Nauki, w ramach którego naukowcy z Uniwersytetu Łódzkiego będą przeprowadzać opisane wyżej prace. Pozwolą one na lepsze, pełniejsze rozpoznanie struktur archeologicznych i rekonstrukcję warunków środowiskowych powstania i funkcjonowania grodziska w Rozprzy.  

Nie wiadomo co zostanie odkryte, wiadomo, że ziemia między Rozprzą,
a Łochyńskiem skrywa jeszcze wiele tajemnic. Jak mówi wójt gminy Janusz Jędrzejczyk: „Mam nadzieję, że będzie to również ważne dla Rozprzy z punktu widzenia historycznego. Ale chciałbym, aby była także możliwość zobaczenia z bliska, jak wyglądają prace archeologiczne. Jesteśmy po rozmowach z przedstawicielami UŁ, którzy poprosili nas o pomoc, abyśmy uczestniczyli w tych pracach.”

            Wyniki dotychczas przeprowadzonych badań i analiz pozwalają przypuszczać, że grodzisko w Rozprzy jest ważnym obiektem historycznym, świadectwem przeszłości ważnym nie tylko w skali lokalnej, ale także ogólnopolskiej.

Cyklicznie będziemy uzupełniać materiał o kolejne zdjęcia z postępu prac wykopaliskowych.

 

AKTUALIZACJA 7.05.2015 r.

W sobotę, 2 maja 2015 r. grupa harcerzy 36 DH Jantar z Rozprzy i Niechcic wraz z opiekunami uczestniczyła w pracach archeologicznych prowadzonych na Grodzisku Rozprzy. Panowie, dr Jerzy Sikora oraz dr Piotr Kittel, przedstawili młodzieży krótką historię miejsca i zapoznali z pracą archeologa. Harcerze pomagali w przesiewaniu ziemi przez sito oraz myli znalezione dotąd fragmenty ceramiki i kości. Ten dzień był dla harcerzy niezapomnianą, żywą lekcją historii i przyniósł wiele dobrych wrażeń.

 

AKTUALIZACJA 11.05.2015 R.

Prace na terenie grodziska nadal trwają. Naukowcom z Uniwersytetu Łódzkiego udało się odnaleźć wiele bardzo ciekawych i cennych historycznie eksponatów, które zostały wysłane na szczegółowe badania. Archeolodzy niemal codzinnie wykopują kolejne części ceramiki, przedmiotów domowego użytku z tamtych czasów oraz co ważne dobrze zachowane drewno, dzięki któremu, przy użyciu badań węglem można będzie oszcować dokładne lata.
Co ciekawe, w miejscu, które dla archeologów miało być zwykłą doliną rzeczoną odkryto części wałów obronnych, a także prawdopodobnie fragment trkatu prowadzącego do grodziska.

Aktualnie do środy prace na terenie grodziska zostały wstrzymane z powodu braku wody do przepłukiwania ziemi. Do tego czasu w miejscu niecznnyego już wykopu powinna zebrać się woda potrzebna do dalszej pracy

 

 

AKTUALIZACJA 15.05.2015 r.

Kolejne odkrycia na terenie grodziska. Archeolodzy okryli kolejne cenne przedmiony z czasów średniowiecznych, między innymi kościaną hetkę (kołeczek do zapinania ubrań) - prawdopodobnie pochodzącą z XV w., drewiniane wrzeciono, a także kolejne części ceramiki. Dzisiaj archeologów odwiedziły dzieci ze szkoły podstawowej w Rozprzy, które pomagając w pracach, dowiedziały się o historii swojej okolicy.

 

 

AKTUALIZACJA 20.05.2015 r.

Prace prowadzone w pierwszym wykopie zostały zakończone. Aktualnie wszystkie działania skoncentrowane są na wykopie drugim i ostatnim w ramach I etapu badań.

Ekipie udało się zejść na głębokość 1m. Prace przebiegają powoli z uwagi na warunki pogodowe oraz znaleziska. Liczne drwa, pale i gałęzie biorąc pod uwagę upływ setek lat, stanowią cenne źródło informacji i choć w większości są dobrze zachowane, wymagają wielkiej ostrożności, gdyż bardzo łatwo je uszkodzić. Dodatkową trudność stanowi napływająca do wykopu woda, która utrudnia zdejmowanie danej warstwy ziemi, ponadto wpływa ona na strukturę już odsłoniętej warstwy, zmieniając ją czasem w błoto. Ma to bezpośredni związek z opadami deszczu, ukształtowaniem terenu oraz różnicą poziomów gruntu. Należy podkreślić, iż takie warunki dla archeologów nie stanowią zaskoczenia, natomiast wymagają cierpliwości i wzmożonej czujności.

Dzięki profesjonalizmowi i ogromnemu zaangażowaniu znaleziono wiele cennych, pod względem badawczym, przedmiotów a są to fragmenty skór, szyszki, wrzeciono, orzechy laskowe, liście - wszystkie liczą sobie kilkaset lat!

Cieszy nas fakt, że stanowiska archeologiczne są często odwiedzane przez mieszkańców Gminy, a w szczególności przez dzieci i młodzież.

 

AKTUALIZACJA 27.05

Możliwość uczestniczenia w pracach wykopaliskowych nie zdarza się co dzień, dlatego też uczniowie klasy IId Gimnazjum w Rozprzy odebrali ją jako wyróżnienie. Akcja przedstawienia „Baśń o rozprzańskim trzewiczku” przygotowanego przez tę klasę rozgrywa się w średniowiecznym grodzie, toteż z wielkim zaciekawieniem wsłuchiwali się w opowiadanie o tym, jak mógł wyglądać nasz dawny gród i życie jego mieszkańców. Dr Piotr Kittel nadzorujący prace zaprezentował równiażefekty wykopalisk: kawałki ceramiki, fragment skóry i metalowy grot, a także świetnie zachowane w ziemi drewniane bele służące do wzmocnienia zbiornika wodnego służącego prawdopodobnie do moczenia lnu. Gimnazjaliści dowiedzieli się także, na czym polega praca archeologa.  Była to niezapomniana lekcja historii.

 

 

AKTUALIZACJA 11.06

I etap badań archeologicznych na grodzisku w Rozprzy – zakończony.

Do późnych godzin popołudniowych trwały ostatnie prace archeologów na grodzisku w Rozprzy, zamykające I etap badań w ramach projektu NCN. Pobrano próbki do analiz specjalistycznych, między innymi fragmenty drewna do badań dendrochronologicznych, które pozwolą na precyzyjne datowanie odsłoniętych konstrukcji oraz rdzeni do analiz paleośrodowiskowych. Ponadto sporządzono dokumentację fotograficzną i fotogrametryczną ścian wykopu oraz konstrukcji drewnianych oraz pomiary geodezyjne. Pobrane do badań próbki, zostaną przekazane specjalistom min. z Łodzi, Krakowa, Kielc, Poznania i Biskupina.

Wyniki części analiz naukowych będą znane za kilka do kilkunastu tygodni. Inne prace z pewnością potrwają dłużej, zwłaszcza analizy odnalezionej ceramiki i innych zabytków oraz analizy drobnych szczątków roślinnych i zwierzęcych, które pozwolą na rekonstrukcję środowiska naturalnego w pobliżu grodziska.

W drugim wykopie spodziewano się rozpoznać przede wszystkim nawarstwienia dawnego koryta rzecznego, które przynieść miały informacje o przemianach środowiska naturalnego. Jednak, ku zaskoczeniu archeologów, udało się odkryć zespół drewnianych konstrukcji tzw. roszarni, czyli moczydła do lnu i konopi. Obiekty takie wykorzystywano w przemyśle tekstylnym, w procesie przygotowania włókien roślinnych. Ten sztuczny zbiornik wodny założono na dawnym korycie rzeki Luciąży. Po zakończeniu wykorzystywania został on zasypany piaskiem zawierającym szereg fragmentów ceramiki naczyniowej, fragmentów kości zwierzęcych, skórzanych butów, a nawet fragmentów drobnych ozdób wykonanych z brązu oraz ułamku szklanego naczynia. Odkrycie roszarni było pewną niespodzianką. Na tym terenie wykonano wcześniej rozpoznanie geofizyczne, za pomocą metody magnetycznej, pozwalającą wykrywać zalegające pod ziemią obiekty archeologiczne. Jednak relikty roszarni nie zostały wykazane w tych badaniach. Metody badań nieinwazyjnych, mimo, że coraz bardziej precyzyjne, nie zawsze są w stanie przynieść precyzyjne informacje dotyczące podziemnych struktur archeologicznych.

Do najcenniejszych znalezisk pod względem archeologicznym należy zaliczyć: elementy stroju (w tym liczne fragmenty skór i okuć oraz hetkę), ozdoby, kostkę do gry, dwa noże, grot bełtu oraz liczne fragmenty naczyń ceramicznych. Ważne odkrycie stanowią również odsłonięte konstrukcje drewniane.

Rozpoczęcie II-go etapu badań archeologicznych na grodzisku w Rozprzy planuje się we wrześniu a zakończenie w październiku br. Obszarem badań będzie zachodnia strona grodziska.