Kościół w Mierzynie
Parafia pod wezwaniem Św. Mikołaja w Mierzynie istnieje co najmniej od 1399 roku, kiedy to po raz pierwszy wzmiankowano plebana z Mierzyna. Zatem istniał w Mierzynie już wówczas prawdopodobnie drewniany kościół, wybudowany jak głoszą zapiski sporządzane przez proboszczów Mierzyna z pocz. XIX wieku na miejscu pogańskiej świątyni.
Kościół jest murowany wybudowany z cegły palonej, składa się z różnych co do czasu powstania części: najstarszej, czyli prezbiterium, które wybudowano w II poł. XV lub na pocz. XVI wieku i nawy dobudowanej bez wieży, lecz z podwyższonym frontonem, około 1600 roku przez ówczesnych dziedziców Mierzyna i okolicznych włości Mirskich( Mierskich). Fronton ten 22 stycznia 1825, gdy ludzie wyszli z sumy zawalił się, niszcząc chór, organy i część sufitu. Na miejsce zawalonego frontonu dobudowano w latach 1830-1835 nowy, z małą wieżą. Kolejny remont miał miejsce w latach 1925 - 28, kiedy to świątynię częściowo przebudowano. W przybudówce przy prezbiterium znajduje się zakrystia, a przy nawie umiejscowiona jest kruchta. W oddzielonym od nawy ostrołukową tęczą prezbiterium zachowało się oryginalne sklepienie. Pierwsze przęsło zbliżone jest do krzyżowo-żebrowego - żebra nie przecinają się, ale są styczne do zwornika. Drugie jest wieloboczne, o jednej kapie i pięciu kapturach. W każdym przęśle znajduje się okrągły zwornik z herbem "Jelita"(herb Mierskich).
W szczątkach dawnego archiwum parafialnego znajduje się w języku łacińskim odpis aktów Kapituły Gnieźnieńskiej z roku 1521, dokonany przez ks. Stanisława Rzuckiego, kanonika gnieźnieńskiego. Napisano w nim, iż do kościoła w Mierzynie należą od czasów starożytnych "spectant enim ex antiquo ad eandem ecclesiam ultra praedictam Mierzyn" następujące wsie: Brisky( Bryszki), Raysko duplex (Rajsko Małe i Duże), Lubyn (Lubień), Thomawa(Tomawa), Zerechowa, Damyschewycze (Daniszewice), Czeschanowycze (Cieszanowice) et Sczepanowycze(Szczepanowice.
W kościele na szczególną uwagę zasługują następujące zabytki:
- Późnogotycka płyta nagrobna Mikołaja Cieszanowskiego z I. poł. XVI stulecia, niegdyś umieszczona w posadzce, a dziś wmurowana w ścianę kruchty. Płyta przedstawia płaskorzeźbioną postać rycerza w zbroi, z umieszczonymi obok małymi figurami, prawdopodobnie - żony i dziecka. Wokół częściowo zatarte napisy. Ponadto w kruchcie znajdują się tablice nagrobne właścicieli Mierzyna i okolicznych wsi z I. poł. XIX stulecia.
- Chrzcielnica, ufundowana przez proboszcza kurzelowskiego (Kurzelów, miejscowość koło Włoszczowy) Jana Tumi w 1609 roku.
- Czteroarkadowa kapliczka z przełomu XVIII i XIX stulecia, wzniesiona z piaskowca, zwieńczona ściętym ostrosłupem. We wnętrzu znajduje się figurka Chrystusa Bolesnego. Kapliczka znajduje się na dawnym cmentarzu przykościelnym.
- Kropielnica z początku XVI wieku, przyścienna złożona z czaszy i trzonu. Czasza ze skośnymi nacięciami biegnącymi przez całą wysokość.
- Obrazy w ołtarzach bocznych Madonny z XVII w. i Św. Anny Samotrzeci z XVIII wieku.
- Rzeźby - dwa lwy z przełomu XVII i XVIII wieku pochodzące z niezachowanego, drewnianego dworu w Mierzynie wzniesionego na przeł. XVII i XVIII wieku. Zwierzęta przedstawione są w pozycji siedzącej, wsparte na wyciągniętych do przodu łapach. Jak wspominają najstarsi mieszkańcy, umiejscowione były przy bramie wjazdowej do dworu. Obecnie lwy znajdują się przy wejściu do starej plebanii.
Jako ciekawostkę dodać należy, że w ścianie północnej i południowej nawy na zewnątrz kościoła znajduje się kilka czytelnych jeszcze imion i nazwisk, nad imionami wyryta jest data - rok oraz znaki mało czytelne. Są to inskrypcje z imionami muratorów, z datami i miejscami ich pochodzenia. Najstarsza pochodzi z 1519 roku - Barke /1519.